Blog van P. Robert-Jan Simons www.visieopleren.nl
Het is tijd voor een omslag (mindshift) van opleiden naar leren. Hiermee bedoel ik 5 veranderingen in denken:
1.van geïsoleerd naar geïntegreerd opleiden;
2. van opleiden naar leren op de werkplek;
3. van expliciet leren naar impliciet leren;
4. van begeleid leren naar zelfgestuurd leren;
5. van individueel leren naar gezamenlijk leren. 
Deel 2: van opleiden naar leren op de werkplek: leiding geven aan leren
In de tweede plaats zal minder vaak gekozen moet worden voor opleiden in traditionele zin. Er moet zoveel geleerd worden dat dit onmogelijk allemaal in formele opleidingstrajecten gerealiseerd kan worden. Wanneer opleiden sowieso een plaats moet hebben binnen het werkplekleren, dan zal dit laatste ook beter begeleid en explicieter georganiseerd moeten gaan worden. Dan zal blijken dat werkplekleren vaker in plaats van opleiden zal / kan komen. Managers moeten zich steeds afvragen hoe zij het leren van werknemers zo goed mogelijk kunnen laten verlopen. Zij worden hierbij coaches van hun medewerkers en helpen hen lerend te werken. Leren en werken zijn geen tegenstellingen meer, maar twee perspectieven op dezelfde werkelijkheid. De werkbril let vooral op effectiviteit en efficiëntie van de werkprocessen, de leerbril kijkt vooral naar veranderingen in functioneren en competenties, van individuele werknemers en groepen (met inbegrip van de (deel-)organisatie als geheel). Er zijn drie manieren om dit werkplek leren te faciliteren: leiden, begeleiden en verleiden. Begeleiden en verleiden komen een andere keer aan bod. Nu beperk ik mij tot het geleid leren.
De activiteiten die managers en werkplekbegeleiders kunnen ondernemen om het lerend werken te leiden zijn: doelstellingen formuleren en verhelderen, beslissingen nemen over tijd, plaats en het hoe van het leren, leerresultaten vaststellen en het leren in de gaten houden en zorgen voor de benodigde feedback, beoordeling en beloning.
Hoe maak je van een opleidingstraject een geleid leertraject en wat betekent dit voor de opleider?
Het belangrijkste verschil tussen een opleiding en een geleid leertraject is de locatie. In plaats van in een opleidingslocatie vindt het leren nu plaats op de werkplek. Meestal wordt het leertraject niet geleid door een opleider maar door een manager of werkplekbegeleider. De wijze van leiding geven aan een werkplekleertraject lijkt sterk op het leiding geven aan een opleiding. De leider bepaalt wat er moet worden geleerd in termen van te bereiken doelen, bepaalt hoe lang en in welke tijd het leren plaats gaat vinden en op welke plek. De leider bepaalt ook hoe er in termen van te ondernemen leeractiviteiten en leerprocessen geleerd moet worden. Tijdens het hele proces houdt de leider in de gaten of het leren wel verloopt zoals de bedoeling was (monitoring). Ook bepaalt de leider van het leren hoe getoetst zal worden of er voldoende leerresultaten bereikt zijn. De leider geeft tenslotte feedback op de geleverde leerprestatie. Wanneer de opleider niet de leider van het leren is, zal hij / zij zich beperken tot het ondersteunen van de manager of de werkplekbegeleider bij het nemen van de hiervoor geschetste activiteiten.
- Robert-Jan Simons